František Szymczysko - otwarcie wystawy
W ramach projektu edukacyjno-artystycznego “Puzzle Tour 2024” oraz z okazji 40. rocznicy wydania książki Józefa Ondrusza „Cudowny chleb“ zapraszamy na otwarcie wystawy Františka Szymczysko pt. "TANGRAMY", które odbędzie się 27.09 2024 r. o godz. 18:00.
W trakcie spotkania artysta podsumuje projekty „Puzzle Tour po Zaolziu 2023“ oraz „Z tangramami po Zaolziu 2024“. Prezentowane TANGRAMY to obrazy olejne – układanki. Każdy z uczestników wydarzenia będzie miał możliwość stworzenia swojej własnej kombinacji.
Puzzle Tour to projekt edukacyjno artystyczny, którego celem jest zachęcenie jak największej liczby osób do dotknięcia obrazów - układanek. Widzowie mogą je układać, bawić się nimi i częściowo stać się ich twórcami. Obrazy mogą także służyć jako uzupełnienie lekcji i element zabawy, a dzięki temu, że wykonane są w technice olejnej, dzieci mają bliski kontakt z tradycyjnie wykonanymi obrazami. Najwięcej osób dotykało prac Františka podczas Nocy Muzeów 2017 w Muzeum Śląskim w Katowicach, które odwiedziło wówczas ponad 17 tys. osób. Na przełomie roku 2022/2023 trasy wystawowe zostały wzbogacone o warsztaty artystyczne dla dzieci szkół podstawowych z polskim językiem nauczania w Republice Czeskiej, na Zaolziu. Zajęcia prowadzone były w języku polskim, wykorzystywane były w nich metody aktywizujące w nauczaniu. Dzięki obrazom - układankom uczeń angażował nie tylko zmysł dotyku, ale też pobudzał myślenie logiczne i spostrzegawczość. W 2024 roku trasa została nazwana „Z tangramami po Zaolziu“. Część obrazów - tangramów została tutaj wykorzystana do warsztatów zainspirowanych książką Józefa Ondrusza “Cudowny chleb”.
www.frantisekszymczysko.pl/puzzle_tour/0
Biogram:
František Szymczysko ukończył Uniwersytet Śląski w Katowicach, Wydział Sztuki i Nauk o Edukacji - Instytut Sztuk Plastycznych w Cieszynie. Z wykształcenia artysta plastyk, z zawodu bibliotekarz. Zajmuje się również projektowaniem graficznym.
Autor projektu edukacyjno - artystycznego pt. Puzzle Tour, w skład którego wchodzą obrazy olejne - układanki, które można układać, przestawiać, dotykać i bawić się nimi.
Organizuje trasy wystawowe obrazów - układanek i poszukuje nowych miejsc, w których mogłyby one zaistnieć.
Legenda
Dawno, dawno temu żył sobie Wielki Smok Yu. Smok cieszył się olbrzymim poważaniem wśród ludzi, którzy czcili go za dobro i oddanie. Pewnego dnia zazdrosny Bóg Gromów rozkruszył toporem niebo. I spadło niebo na ziemię w postaci siedmiu czarnych kawałków, a światło zniknęło, zabierając ze sobą wszystko, co do tej pory istniało na ziemi. Smok Yu postanowił zebrać ciemne kawałki nieba. Na pamiątkę dawnego świata zaczął z nich układać kształty ludzi, zwierząt i roślin. Po ukończeniu każdego kształtu jego cień odchodził i wędrował po opustoszałej planecie, płacząc nad jej nieszczęściem. Cieni utworzonych przez Yu przybywało z dnia na dzień i wkrótce ich żałosne jęki dotarły do uszu Boga Gromów. Bóg Gromów postanowił naprawić wyrządzone zło. Z każdego cienia wyciągnął jego kształt i ponownie zaludnił świat. Powróciły również rośliny i zwierzęta. Od tamtej pory zawsze towarzyszy nam cień, zaś z siedmiu kawałków nieba, zwanych Qi Qiao Ban, można ułożyć wszystko, co znajduje się na ziemi.
Tangram to siedmioelementowa łamigłówka-układanka. Pochodzi z Chin, gdzie wymyślono ją ponad 3 tysiące lat temu, a może nawet 4. Jeśli to prawda, byłby najstarszą grą na świecie, starszą nawet od szachów. Podstawowa forma tangramu to kwadrat złożony z siedmiu części: pięciu trójkątów prostokątnych o różnej wielkości, jednego kwadratu oraz jednego równoległoboku. Każdy pojedynczy element tangramu nazywany jest kamykiem lub tanem. Założeniem łamigłówki jest ułożenie wszystkich siedmiu elementów w taki sposób, aby na podstawie obrazka konturowego odtworzyć dany kształt. Reguł rządzących układanką jest niewiele, jednak decydują one o trudności wyzwania: w układance trzeba wykorzystać wszystkie siedem elementów, które muszą do siebie przylegać, ale nie mogą na siebie nachodzić. Ponadto, każdy element układanki można dowolnie obracać i zmieniać jego położenie. Te proste zasady pozwalają na ułożenie tysięcy wzorów, dokładnie jak w legendzie. Tangram rozwija wyobraźnię przestrzenną, uczy logicznego myślenia, wyzwala kreatywność, skłania do poszukiwań i rozwiązań. Choć układanka ta znana jest w Europie od XVIII wieku, nie straciła ona na swojej aktualności i doskonale potwierdza zasadę, że najlepsze łamigłówki to te o najprostszych założeniach.
Obrazy – tangramy
"Pamiętam, że zafascynowanie obrazem, jego fantastycznymi możliwościami, towarzyszy mi od zawsze. Zdumiewająca cisza tkwiąca w obrazie malarskim to jakby zaproszenie do odkrywania tajemnicy prawdy, która otula ten przedmiot niczym magiczna aura. Jednak to nie wszystko. Pragnienie nie tylko oglądać obraz, ale też go doświadczyć, dotknąć sprawiło, że najprościej będzie, jak stworzę własny obraz – układankę. Cieszy mnie, że doświadczenie układania obrazu olejnego wprawia w zachwyt nie tylko mnie, ale też innych.
Ten cykl jest dla mnie wyjątkowy, ponieważ zainspirowany jest tekstem literackim. Czytanie, tak samo jak obcowanie z malarstwem rozwija wyobraźnię, poczucie estetyki. Słowo i obraz są ze sobą mocno związane i uzupełniają się nawzajem. Nie bez znaczenia jest stwierdzenie, że ktoś maluje słowami. Mowa, tak samo jak obraz, może być piękna i dostojna albo niechlujna i obca. Po raz pierwszy w swej twórczości wybrałem książkę jako element przewodni. Mowa tu o książce „Cudowny chleb“ Józefa Ondrusza."
František Szymczysko
Józef Ondrusz (1918 - 1996)
Wieloletni nauczyciel polskich szkół w Czechosłowacji, redaktor czasopism dla polskich dzieci – jest zarazem znanym zbieraczem i popularyzatorem folkloru, śląskim Kolbergiem. Dzięki jego niestrudzonej działalności zbierackiej młode, współczesne pokolenie może się dowiedzieć, co opowiadali sobie niegdyś nasi pradziadowie, czym się interesowali, czym żyli i co z tego wszystkiego uważali za godne dalszego przekazu.
“Cudowny chleb” można nazwać swoistym pomnikiem żywych, przejmujących treści regionalnych, stanowiących o klimacie Śląska Cieszyńskiego, korespondujących z treściami narodowymi i ogólnoludzkimi. Józef Ondrusz potrafił tutaj z całą konsekwencją powiązać swe pasje zbieracza z określonymi zamierzeniami pisarskimi. W zbiorze znajdują się legendy dotyczące zakładania okolicznych miejscowości, legendy o Ondraszku i jego kolegach, o darkowskich utopcach, o Skarbniku Pusteckim, o skarbach - zwykle strzeżonych przez starca, który broni dostępu chciwcom, o magicznych przedmiotach, o rozmaitych królewnach, o Czarnej Księżnej z Cieszyna, o Złotogłowcu i inne. Pierwsze wydanie tej książki pojawiło się w 1984 roku. W roku 2006 książka ta została wybrana „Książką Zaolzia“. W roku 2024 mija 40. rocznica wydania książki.
Teksty pochodzą z książki „Cudowny chleb“,
Józef Ondrusz (Czeski Cieszyn, 2018)
